Het kloostercomplex Onze Lieve Vrouw van Amersfoort bevindt zich in de middeleeuwse kern van Amersfoort, in het gebied van de tweede stadsuitleg rond de stad. Op stadsplattegronden uit de 16e en 17e eeuw zie je al bebouwing langs de Zuidsingel. Toen stond op deze plek het Barbaraklooster, dat na de reformatie langzaam en geleidelijk verdween uit de stad.
De voorloper van het Huis met de Paarse Ruitjes
Het Barbaraklooster verkocht in 1643 een ‘huizinge met schuur en blekerye, strekkende tot aan Monnikendam, om 200 gulden, aan de heer Peter van Hoorn‘. Hij bouwde een voornaam 17e-eeuws huis in de stijl van het Hollands Classiccisme. Dit was de voorganger van het huis met de Paarse Ruitjes. Het huis werd in 1780 aangekocht door koopman Benjamin Cohen, die het uitbreidde en verbouwde in 18e-eeuwse stijl en het huis van een stenen gevel voorzag. Door een verkleuring van het glas in de loop der tijd wordt dit huis nu het ‘Huis met de Paarse Ruitjes’ genoemd. Naast het huis bevond zich een koetshuis.
Zusters vestigen zich in Amersfoort
Terwijl het Barbaraklooster juist verdween uit Amersfoort – tussen 1820 en 1882 werden de gebouwen van het klooster voor diverse functies gebruikt, zoals de Latijnse School en logement ‘Hof van Cleve’ – vestigde er een nieuw klooster in de Amersfoortse muurhuizen: de Zusters van Onze Lieve Vrouw. De zusters kwamen hier met als doel onderwijs te geven. In 1824 legden de eerste zusters tijdelijke geloften af in de kerk Soli Deo Gloria aan ’t Zand te Amersfoort. Vermoedelijk kocht de congregatie het Huis met de Paarse Ruiten in 1840. In 1847 werd vervolgens het naastliggende koetshuis omgebouwd tot kloostergebouw.
De kapel
De kapel werd in 1889 aan het nieuwe kloostercomplex toegevoegd in neogotische stijl naar ontwerp van architect H. Kroes. Het werd gebouwd in twee bouwfasen. Voor de bouw van de tweede fase werd in 1901 het 18e-eeuwse huis Huis Gossiaux aan de Zuidsingel gesloopt. In 1902 werden de laatste delen van het Barbaraklooster gesloopt om ruimte te maken voor het nieuwe kloostercomplex.
Foto: archief Eemland
Het klooster groeide en breidde uit
Meer uitbreidingen volgden aan de Zuidsingel, waarmee uiteindelijk het gehele bouwblok eigendom werd van de congregatie. Rond 1900 werd een grote uitbreiding gerealiseerd, ontworpen door architect Kroes. In 1918 werd dit verder uitgebreid tot de hoek van de Herenstraat. Voordat in de jaren ’70 van de vorige eeuw het gedeelte aan de Herenstraat – de Agnietenhove – ingrijpend verbouwd werd tot bejaardenafdeling van het klooster, was huishoudschool ‘Sint Anna’ daar gevestigd. Bij die verbouwing ging de oorspronkelijke voorgevel verloren en ging het bouwvolume van twee naar drie verdiepingen.
Schipper Bosch koopt het Zusterhuis
Er treden geen nieuwe zusters meer in en het klooster wordt te groot voor het aantal zusters dat er nog woont. Bovendien is de gemiddelde leeftijd van de zusters inmiddels ruim boven de 80. Er wordt besloten om het complex te verkopen. Het wordt gegund aan Schipper Bosch, dat het complex in fases gaat herontwikkelen, zodat de zusters er, zo lang ze nog willen en kunnen, in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. In 2022 willen de zusters hun 200-jarig bestaan in hun klooster aan de Zuidsingel vieren.
